Robert Capa is bij iedereen bekend als een van de grootste oorlogsfotografen van de 20e eeuw.

Deze naam was echter niet meer dan een pseudoniem, een "dekmantel" die het verlangen verborg om te triomferen en het geweten wakker te schudden in een samenleving die uitgeput was door fascisme, oorlog en ongelijkheid.

Dus wie zat er achter de mythe van Robert Capa en wat wilde hij met zijn foto's overbrengen?

Laten we de meest emblematische beelden van Robert Capa leren kennen en het grote raadsel van het genie van de oorlogsfotojournalistiek ontdekken.

Spaanse Burgeroorlog: de wieg van een mythe

Robert Capa verborg twee namen, een mannelijke en een vrouwelijke: Endre Ernő Friedmann en Gerda Taro creëerden tijdens de Spaanse Burgeroorlog deze schuilnaam waarmee ze tot het einde van hun leven hun foto's ondertekenden.

Door hun geestdrift wilden ze alle gevolgen van de oorlog voor de gewone burger laten zien. Net als iedereen waren ze bereid te sterven en riskeerden ze vele malen hun leven, maar met de camera als hun enige wapen.

Zij gebruikten fotografie als universele taal om de wereld de andere kant van oorlog te laten zien: de gevolgen van een conflict voor de zwakste mensen.

Helaas was de plaats waar de mythe werd geboren verantwoordelijk voor haar ondergang: de jonge Gerda Taro werd slachtoffer van de Burgeroorlog en stierf aan het front, een deel van Robert Capa met zich meedragend.

Tijdens de Spaanse burgeroorlog was Capa op de slagvelden, was hij getuige van de verschrikkingen van de bombardementen in verschillende steden en begeleidde hij degenen die hun heil buiten de grenzen zochten.

Op het slagveld

Foto "Death of a militiaman" door Robert Capa.

Een van Robert Capa's (Gerda en Endre) missies was om de oorlog te verslaan vanaf de Republikeinse kant.

Tegen deze achtergrond ontstond een van de beroemdste mijlpalen in de oorlogsfotografie, en ook een van de meest controversiële: meer dan 80 jaar na de oorlog blijft "Death of a Militiaman" de confrontatie aangaan met deskundigen die betwijfelen of het al dan niet een montage is.

Het toont een soldaat die verdwijnt op het slagveld wanneer hij wordt onderschept door een kogel.

Het onderwerp van de foto is het zoveelste nummer dat valt in een uitgestrekt graanveld dat het niets symboliseert, een ontredderd lichaam waarop het "natuurlijke" licht valt en een schaduw achterlaat, alsof het de dood verwelkomt.

De vlucht tussen de bommen

Tijdens de oorlog werd Robert Capa een strijder. Hij was getuige van en nam deel aan bombardementen om de wereld de verschrikkingen van het conflict te laten zien.

In enkele van zijn meest emblematische foto's heeft hij mensen afgebeeld die tijdens luchtaanvallen bommen ontwijken. Ze vallen op door hun angst en onscherpte, die de onrust van het moment overbrengen en de kijker een gevoel van vlucht geven.

Over het algemeen zijn het journaalbeelden die de verschrikking en de voortdurende spanning weergeven waarmee de bevolking werd geconfronteerd wanneer het geluid van een alarm hen waarschuwde om in veiligheid te vluchten.

Op zoek naar onderdak

Foto door Robert Capa van vluchtelingen tijdens de Burgeroorlog.

Capa legde de odyssee van vluchtelingen vast zoals nog nooit iemand dat had gedaan. Een onderwerp dat niet in het verleden is gebleven. Als hij ons vandaag de wereld door zijn lens zou kunnen laten zien, zou hij ons ook wanhoop laten zien. Want zijn beelden van vluchtelingen, hoewel ze ver weg lijken in de tijd, zijn dichterbij dan ooit.

Hij wilde de kijker bereiken door een van de treurigste gezichten van het conflict bloot te leggen, foto's waarin de angst en wanhoop op de gezichten van de protagonisten is af te lezen.

Van oorlog naar oorlog

Fotografische sequentie van D-Day door Robert Capa.

Als je foto's niet goed genoeg zijn, komt dat omdat je niet dichtbij genoeg bent geweest.

Deze uitspraken van Capa bevestigen zijn professionaliteit als oorlogsfotograaf. Ze definiëren ook heel goed deze fotografische serie, bekend als de "Magnificent 11", genomen vanuit de "ingewanden" van het slagveld.

Na de Spaanse burgeroorlog versloeg Endre Ernő Friedmann onder het pseudoniem Robert Capa de Tweede Wereldoorlog en liet voor het nageslacht een prachtige reportage na van wat bekend staat als D-Day, dat op 6 juni 1944 plaatsvond op de stranden van Normandië.

De beelden tonen de gruwel, met onvolkomen kadrering en camerabewegingen, maar niettemin zijn het evenwichtige foto's van soldaten en vernielde schepen die in het water drijven naast slappe lichamen.

Na D-Day was Robert Capa "officieel" 48 uur dood, en men dacht dat hij het bloedbad niet had overleefd.

Een "vervulde" droom

Capa bekende ooit dat een van zijn grootste verlangens was "een werkloze oorlogsfotojournalist te zijn".

Na het einde van de Tweede Wereldoorlog kon hij zijn droom verwezenlijken. Na een periode van "vrede" richtte hij in 1947 samen met andere fotografen het bekende fotoagentschap Magnum Photos op. In deze periode wisselde het onderwerp van zijn foto's zich af tussen de oorlog en de artistieke wereld.

Tussen 1948 en 1950 documenteerde Capa de onafhankelijkheidsoorlog van Israël en de daaruit voortvloeiende immigratiegolven en vluchtelingenkampen. Samen met de schrijver Irwin Shaw maakte hij een boek getiteld "Report on Israel", met foto's van Robert en tekst van Irwin.

In 1954 documenteerde hij wat zijn laatste ervaring als fotograaf zou zijn: de oorlog in Indochina.

Op 25 mei 1954 werd Endre Friedmann gedood door een landmijn en de mythe van Robert Capa vertrok met hem, een erfenis achterlatend van duizenden verhalen in het licht.

Biografie van Robert Capa

Endre Ernõ Friedmann en Gerda Taro verborgen onder de artistieke naam van Robert Capa.

Endre, van Joodse afkomst, werd geboren in Hongarije op 22 oktober 1913. Als tiener begon hij belangstelling te tonen voor fotografie.

In 1929 bracht de politieke situatie in zijn land hem ertoe te emigreren nadat hij gevangen was genomen toen hij deelnam aan een demonstratie tegen het fascistische regime. Hij vluchtte eerst naar Berlijn en later naar Parijs, waar hij een baan kreeg als verslaggever en een gestolen reportage maakte over Leon Trotski. Hij was ook belast met het verslaan van de mobilisatie van het Volksfront in Parijs.

In 1932 ontmoette hij Gerda Pohorylle, alias Gerda Taro, een in 1910 in Duitsland in een Joodse familie geboren oorlogsfotografe en journaliste, die besloot naar Parijs te verhuizen toen de nazi's aan de macht kwamen.

Al snel begonnen Endre en Gerda een sentimentele relatie. Omdat hun leven als fotograaf niet genoeg was om in hun behoeften te voorzien, besloten ze het merk Robert Capa uit te vinden, een pseudoniem dat ze gebruikten om hun beelden te verkopen. Gerda was belast met de vertegenwoordiging van Robert Capa, een zogenaamd rijke en beroemde Amerikaanse fotograaf.

Bij het uitbreken van de Spaanse Burgeroorlog verhuisden beiden naar Spanje om het conflict te verslaan en ondertekenden zichzelf als Robert Capa, waardoor het moeilijk te onderscheiden was welke foto's van wie waren.

Op 26 juli 1937 stierf Gerda tijdens haar werk op het slagveld en Endre bleef onder Robert Capa's merk werken tot de dag van zijn dood in mei 1954.