«بىلىم كۈچ» دېمەك ، بىر ئادەم ياكى مەلۇم بىر ئادەمگە ئائىت بىلىم قانچە كۆپ بولسا ، ئۇلاردا شۇنچە كۆپ كۈچ بولىدۇ. Grosso modo ، بۇ جۈملە مەلۇم بىر نەرسىگە مۇناسىۋەتلىك بىلىملەرنىڭ بىزگە قانداق قىلىپ تېخىمۇ كۆپ تاللاش ۋە ۋەزىيەتكە تاقابىل تۇرۇشنىڭ تېخىمۇ ياخشى ئۇسۇللىرىنى كۆرسىتىپ بېرىدىغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ.

«بىلىم كۈچ» ئىبارىسى بار گەرچە ئارىستوتېل دەۋرىدىن مىشېل فوكولت بىلەن ھازىرقى دەۋرگىچە تەتقىقات تېمىسى بولغان بولسىمۇ ، مودا سۆزگە ئايلىنىڭ. شۇڭلاشقا ، بۇ جۈملە سانسىزلىغان ئاپتورلارغا مەنسۇپ بولۇپ ، فىرانسىس باكون ئەڭ كەڭ تارقالغان .

بۇ يەردە بىلىم تېمىسىنى كۈچ سۈپىتىدە ئۆگەنگەن داڭلىق ئاپتورلار بار: <<> 4> (1561-1626): بىلىم كۈچ ئىلىم-پەننى ئىلگىرى سۈرۈشنىڭ ئاساسى.

فىرانسىس باكوندا

فىرانسىس باكون (1561-1626) ئىلمىي ئۇسۇل ۋە پەلسەپىۋى تەجرىبە نىڭ ئاتىسى دەپ قارىلىدۇ. ئېمپىرىيالىزم بىلىم ئىگىلەش جەريانىدىكى تەجرىبىنىڭ مۇھىملىقىنى مۇئەييەنلەشتۈردى. ئۇنىڭ مەنىسى «ئۇنىڭ كۈچىدىكى بىلىم» دەپ تەرجىمە قىلىنغان ، كېيىنچە «بىلىم كۈچ» دەپ ئىزاھلانغان.

فىرانسىس باكون خۇدانىڭ بىلىمىنىڭ چەكلىمىسى بىلەن تالاش-تارتىشلارنىڭ بىمەنەلىكىنى كۆرسىتىپ ، ئۇنىڭ كۈچ-قۇدرىتىنىڭ چېكى بىلەن ، بىلىمنىڭ ئۆزى بىر كۈچ بولغاچقا ، ئەگەر ئۇنىڭ كۈچى چەكسىز بولسا ، ئۇنىڭ بىلىمىمۇ بولىدۇ. فىرانسىس باكون تۆۋەندىكى جۈملىدىكى بىلىم بىلەن تەجرىبىنىڭ مۇناسىۋىتىنى تېخىمۇ چۈشەندۈردى:

بىلىم توختامنىڭ ئىنچىكە بېسىلىشىنى ئوقۇش ئارقىلىق ئېرىشىدۇ. تەجرىبە ، ئۇنى ئوقۇماسلىق. خوببېس (1588-1679) ئۆزىنىڭ ئەسىرىدە 161-يىلى يېزىلغان لېۋىياتان لاتىنچە سۆزلۈكنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ كۈچ »، بەزىدە 'بىلىم كۈچ' دەپ تەرجىمە قىلىنغان.

ئارىستوتىلدا

ئارىستوتىل (مىلادىدىن ئىلگىرىكى 384-322) ئۇنىڭ ئەسىرى نىكوماچ ئەخلاقى ئۇنىڭ سەزگۈدىن كېلىپ چىققان ئەقىللىق بىلىم نى ئاساس قىلغان بىلىم نەزەرىيىسىنى ئېنىقلاپ ، تۆۋەن ھايۋانلارغا خاس بولغان تېز ۋە قىسقا بىلىم.

سەزگۈر بىلىملەردىن ياكى ھېسسىيات ، بىزدە ئارىستوتىل تەرىپىدىن ئىشلەپچىقىرىش بىلىملىرى دەپ ئېنىقلىما بېرىلگەن ياكى تېخنىكىلىق بىلىم دەپمۇ ئاتىلىدىغان كونكرېت ماددىلارنىڭ رېئاللىقىغا تېخىمۇ يېقىنلاشتۇرىدىغان بىر خىل تەجرىبە توپلاشنىڭ باشلىنىش نۇقتىسىمىز بار.

ئىككىنچى دەرىجىدىكى بىلىم بولسا ئەمەلىي بىلىم يەنى ئاممىۋى ۋە خۇسۇسىي ھەرىكەتلىرىمىزنى مۇۋاپىق تەرتىپكە سېلىش ئىقتىدارىدۇر.

ئۈچىنچى دەرىجىدىكى بىلىم ئۇ تەپەككۇر بىلىملىرى دەپ ئاتىلىدۇ. ياكى ئالاھىدە قىزىقىشى بولمىغان نەزەرىيەۋى بىلىملەر. بۇ بىلىم بىزنى ئەڭ يۇقىرى بىلىم سەۋىيىسىگە ئېلىپ بارىدۇ ، بۇ يەردە ئىشلارنىڭ سەۋەبى ۋە سەۋەبىنى ئىزدەيدىغان چۈشىنىش پائالىيىتى بار. بۇ يەردە ئەقىل-پاراسەت ياشايدۇ.

مىشېل فوكولتتا

بىلىمنى ساقلايدىغان يېقىن مۇناسىۋەتكۈچ بىلەن. بىر جەمئىيەتتە ، ھەقىقەتنى ئېنىقلىغۇچىلارنىڭ ئىقتىدارى قائىدە ۋە ھەرىكەت ئارقىلىق ئېلىپ بېرىلىدىغان بۇ بىلىم نىڭ يەتكۈزۈلۈشىدۇر. شۇڭلاشقا ، بىر جەمئىيەتتە بىلىم ئىشلىتىش ھوقۇق يۈرگۈزۈش بىلەن ئوخشاش بولىدۇ. ۋە قارشى تەرەپنىڭ قارشىلىقىغا قارشى تۇرۇش.